شناسایی و تحلیل ساختاری پیشران‌های مؤثر بر توسعه گردشگری هوشمند شهری مطالعه موردی: شهر یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 گروه کامپیوتر، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22034/future.2025.3851

چکیده

با پیشرفت علم و فناوری در سال‌های اخیر، فناوری‌های هوشمند به‌تدریج در عرصه‌های مختلف زندگی بشر به کار گرفته‌شده‌اند. بخش گردشگری به‌عنوان یکی از پیش‌روترین بخش‌های اقتصادی، تحت تأثیر تحولات فناورانه قرار گرفته و رقابت در این حوزه با افزایش انتظارات گردشگران شدت یافته است. برای موفقیت در بازار رقابتی گردشگری، مقاصد گردشگری باید به تغییرات سریع تکنولوژی و پیشران‌ها و روندهای مؤثر بر گردشگری هوشمند شهری توجه کنند. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت‌بندی پیشران‌های مؤثر بر گردشگری هوشمند در شهر یزد است. برای این منظور، از روش تحلیل تأثیر متقابل استفاده‌شده که روابط بین عوامل مختلف و تأثیر آن‌ها را به‌طور دقیق بررسی می‌کند. عوامل کلیدی در چهار بعد هوشمندی منابع انسانی، زیرساخت فناورانه هوشمند، اکوسیستم تجاری هوشمند و زیرساخت فیزیکی انتخاب شدند. پس از شناسایی عوامل، پرسشنامه‌ای طراحی و توسط خبرگان امتیازدهی و با نرم‌افزار میک مک تحلیل شد. نتایج نشان داد که چهار متغیر امنیت هوشمند، زیرساخت ارتباطات موبایلی، پایگاه داده و سیستم‌های توصیه، از جمله مهم‌ترین پیشران‌های مؤثر بر گردشگری هوشمند یزد هستند. به‌علاوه، شاخص‌های اکوسیستم تجاری هوشمند نیز در مرتبه بعدی قرار دارند. بنابراین، سیاست‌گذاری‌ها باید به سمت ارتقاء و توسعه زیرساخت‌های فناورانه هوشمند حرکت کند تا بتواند نیازهای گردشگران را به بهترین شکل ممکن برآورده کرده و تجربه‌ای منحصربه‌فرد و رضایت‌بخش برای آن‌ها فراهم آورد. این رویکرد نه‌تنها به بهبود کیفیت خدمات گردشگری کمک می‌کند، بلکه به توسعه پایدار و رقابت‌پذیری یزد در عرصه گردشگری نیز منجر خواهد شد و به جذب گردشگران بیشتر کمک خواهد کرد.  

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات (1401). گزارش شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات استان یزد، یزد.
  2. کلانتری خلیل‌آباد حسین, پیرمرادیان زهرا و شمس‌الدینی علی. (1401). تحلیلی بر ظرفیت‌سازی گردشگری اجتماع‌محور در شهر یزد. دو فصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، 10(19)، 90-61.doi:10.52547/journalitor.36270.10.19.0
    نیکفام، ماندانا (1403). بازار خان یزد: میراثی در گردشگری راه ابریشم. https://pvtour.ir/khan-bazaar-yazd
  3. Bifulco, F., Tregua, M., Amitrano, C. C., & D'Auria, A. (2016). ICT and sustainability in smart cities management. International Journal of Public Sector Management, 29(2), 132-147. doi:10.1108/IJPSM-07-2015-0132
  4. Buhalis, D. (2003). eTourism: Information technology for strategic tourism management. Pearson Education. doi:10.13140/2.1.2274.0804
  5. Buhalis, D., & Amaranggana, A. (2015). Smart tourism destinations enhancing tourism experience through personalisation of services. In Information and Communication Technologies in Tourism 2015: Proceedings of the International Conference in Lugano, Switzerland, February 3-6, 2015 (pp. 377-389). Springer International Publishing. doi:10.1007/978-3-319-14343-9_28
  6. Cavalheiro, M. B., Joia, L. A., & Cavalheiro, G. M. D. C. (2020). Towards a smart tourism destination development model: Promoting environmental, economic, socio-cultural and political values. Tourism Planning & Development, 17(3), 237-259. doi:10.1080/21568316.2019.1597763
  7. Chakim, M. H. R., Hatta, M., Himki, A., Zahra, A. R. A., & Azizah, N. N. (2023). RETRACTED: The Relationship Between Smart Cities and Smart Tourism: Using a Systematic Review. ADI Journal on Recent Innovation, 5(1Sp), 33-44. doi:10.34306/ajri.v5i1sp.914
  8. Cuong, N. H. H., & Duy, T. C. (2021). Information technology infrastructure for smart tourism in Da Nang city. International Journal of Hyperconnectivity and the Internet of Things (IJHIoT), 5(1), 98-108. doi:10.32010/26166127.2020.3.1.54.63
  9. El Archi, Y., Benbba, B., Nizamatdinova, Z., Issakov, Y., Vargáné, G. I., & Dávid, L. D. (2023). Systematic literature review analysing smart tourism destinations in context of sustainable development: Current applications and future directions. Sustainability, 15(6), 5086. doi:10.3390/su15065086
  10. Garanti, Z. (2023). Value co-creation in smart tourism destinations. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 15(5), 468-475. doi:10.1108/WHATT-06-2023-0070
  11. Godet, M. (1986). Introduction to la prospective: Seven key ideas and one scenario method. Futures, 18(2), 134-157.
  12. Gomis-López, J. M., & González-Reverté, F. (2020). Smart tourism sustainability narratives in mature beach destinations: Contrasting the collective imaginary with reality. Sustainability, 12(12), 5083. doi:10.3390/su12125083
  13. Gretzel, U. (2011). Intelligent systems in tourism: A social science perspective. Annals of Tourism Research, 38(3), 757-779. doi:10.1016/j.annals.2011.04.014
  14. Gretzel, U., & Koo, C. (2021). Being “smart” and urban are no longer enough. Routledge Handbook of Tourism Cities, 359-373. doi:10.1108/JTF-11-2019-0130
  15. Gretzel, U., & Koo, C. (2021). Smart tourism cities: A duality of place where technology supports the convergence of touristic and residential experiences. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 26(4), 352-364. doi:10.1080/10941665.2021.1897636
  16. Ji, Y., & Yin, J. (2022). Diffusion characteristics and driving factors of the smart tourism city policy—Event history analysis. Sustainability, 14(11), 6685. doi:10.3390/su14116685
  17. Jia, Q., Cui, Y., Liu, E. N. X. U. A. N., Young, J., Polly, Y., Sun, W., & Shen, H. (2022). Construction and design of a smart tourism model based on big data technologies. Mobile Information Systems, 2022(1), 1120541. doi:10.1155/2022/1120541
  18. Kalantari Khalilabad, H., Pirmoradian, Z., & Shamsedini, A. (2022). An analysis of capacity building for community-based tourism in Yazd city. Tourism Social Studies Quarterly, 10(19), 61-90. doi.org/10.52547/journalitor.36270.10.19.0 [In Persian]
  19. Khamwachirapithak, P., & Khongouan, W. (2024). Applying the Smart City Concept to Revitalize Tourism in Cities with Valuable Sites of Cultural Environment, Natural Environment through Urban Planning Measures: A Study of Bangjakreng Subdistrict Municipality, Samut Songkhram Province. International Journal of Building, Urban, Interior and Landscape Technology (BUILT), 22(2), 256543. doi:10.56261/built.v22.256543
  20. Koo, C., Gretzel, U., & Donnellan, B. (2021). Special issue on smart tourism cities. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 26(4), 349-351. doi:10.1080/10941665.2021.1898905
  21. Lee, P., Hunter, W. C., & Chung, N. (2020). Smart tourism city: Developments and transformations. Sustainability, 12(10), 3958. doi:10.3390/su12103958
  22. Leong, W. Y., Leong, Y. Z., & San Leong, W. (2024, August). Green policies and programmes in ASEAN. In 2024 9th International Conference on Applying New Technology in Green Buildings (ATiGB) (pp. 422-427). IEEE. doi:10.1109/ATiGB63471.2024.10717827
  23. Li, D., Du, P., & He, H. (2022). Artificial intelligence-based sustainable development of smart heritage tourism. Wireless Communications and Mobile Computing, 2022(1), 5441170. doi:10.1155/2022/5441170
  24. Mihigo, D., & Lukenangula, J. M. (2023). Smart tourism for managing climate change effects on tourism industry and tourism development in African countries. Green Building & Construction Economics, 183-198. doi:10.37256/gbce.4120232299
  25. Ministry of Communications and Information Technology. (2022). Yazd province information technology development indicators report. Yazd. [In Persian]
  26. Mora, L., Deakin, M., Aina, Y. A., & Appio, F. P. (2019). Smart city development: ICT innovation for urban sustainability. In Encyclopedia of the UN Sustainable Development Goals: Sustainable Cities and Communities (pp. 1-17). Springer. doi:10.1007/978-3-319-71061-7_27-1
  27. Nikfam, M. (2024). Khan Bazaar of Yazd: A heritage on the Silk Road tourism. https://pvtour.ir/khan-bazaar-yazd/ [In Persian]
  28. Ozturk, A. B., Ozer, O., & Çaliskan, U. (2015). The relationship between local residents’ perceptions of tourism and their happiness: A case of Kusadasi, Turkey. Tourism Review, 70(3), 232-242. doi:10.1108/TR-09-2014-0053
  29. Qin, Y. (2017). Analysis of key elements for smart tourist city construction with G1-Entropy methods. Revista Facultad de Ingeniería, 32, 759-763.
  30. Rosário, A. T., & Dias, J. C. (2024). Exploring the landscape of smart tourism: A systematic bibliometric review of the literature of the Internet of Things. Administrative Sciences, 14(2), 22. doi:10.3390/admsci14020022
  31. Shao, Q., & Yang, L. (2021). Evaluation system of urban smart tourism competitiveness based on AHP-entropy weight method. Smart Tourism, 2(1), 7. doi:10.54517/st.v2i1.1701
  32. Shen, Y., Wu, Y., Song, J., Kong, X., & Pau, G. (2024). Enabling personalized smart tourism with location-based social networks. PeerJ Computer Science, 10, e2375. doi:10.7717/peerj-cs.2375
  33. Wael, R., Talaat, H., & Soubra, H. (2023, October). Smart tourism in smart cities: Current trends and future challenges in sustainability and digitization. In 2023 2nd International Conference on Smart Cities 4.0 (pp. 95-98). IEEE. doi:10.1109/SmartCities4.056956.2023.10526099
  34. Yin, C., Xiong, Z., Chen, H., Wang, J., Cooper, D., & David, B. (2015). A literature survey on smart cities. Science China Information Sciences, 58(10), 1-18. doi:10.1007/s11432-015-5397-4
  35. Zhang, Y. (2021, December). Tourist experience and influencing factors in the context of smart tourism. In Proceedings of the 2021 4th International Conference on E-Business, Information Management and Computer Science (pp. 409-417). doi:10.1145/3511716.3511778
شهر آینده، اندیشه بومی
دوره 1، شماره 1
مرداد 1404
صفحه 21-33

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار